Informatiemap deel A
Algemene Monumenten informatie
In dit deel A van de informatiemap wordt kort ingegaan op de volgende algemene
onderwerpen betreffende monumenten en het eilandelijke monumentenbeleid.
- Monumentenbeleid
- Beschermd Monument
- Monumentenbeschrijving
- Aanwijzen tot beschermd monument
- Openbaar Monumentenregister
- Aanwijzingsprogramma
- Rechten en plichten van een eigenaar van een beschermd monument
- Beschermd stadsgezicht
- UNESCO – World Heritage list
- Instellingen werkzaam op het gebied van de monumentenzorg
Monumentenbeleid
De binnenstad van Willemstad met zijn vele monumenten is cultuurhistorisch zeer
waardevol en uniek in de regio. Ook buiten de binnenstad staan verspreid over het eiland
belangrijke monumenten. Het Bestuurscollege van het Eilandgebied Curaçao heeft om
die reden in 1990 een monumentenbeleid vastgesteld in het Monumentenplan.
Uitgangspunt van dit beleid is het behoud van monumenten, onder meer door het
aanwijzen van panden tot beschermd monument. Dit beleid heeft zijn juridische basis
gekregen met vaststelling van de Monumenten-eilandsverordening Curaçao (A.B. 1990
no.5). In deze verordening is een stelsel van rechten en plichten opgenomen.
In 2002 is het eilandelijk monumentenbeleid geactualiseerd middels het Plan di
Monumento 2000+.
Beschermd Monument
Als beschermd monument kunnen die panden worden aangewezen die minstens 50 jaar
oud zijn én van algemeen belang worden geacht daar zij één of meer waarden hebben
die in de Monumenten-eilandsverordening 1990 omschreven staan. Deze waarden zijn
schoonheid, kunstwaarde, betekenis voor de wetenschap, geschiedenis van het land en
volkskundige waarde.
Bij de selectie van te beschermen monumenten wordt daarnaast tevens gekeken naar de
volgende drie criteria:
- Monumentale ensemble waarde.
- Architectuurhistorische-, esthetische- of kunstwaarde.
- Cultuurhistorische waarde.
Monumentenbeschrijving
Van elk te beschermen monument wordt een beschrijving gemaakt. In deze beschrijving
worden de te beschermen onderdelen van het gebouw beschreven. Tevens wordt
vermeld welke van de bovengenoemde waarden van toepassing zijn en wat dus het
algemene belang is van het behoud van het monument.
Met name wanneer er wat aan het gebouw veranderd gaat worden is het van belang
eerst de beschrijving te raadplegen.
Aanwijzen tot beschermd monument
In de meeste gevallen is het de eilandelijke overheid die een gebouw aanwijst tot
beschermd monument. Echter ook belanghebbenden, zoals eigenaren, kunnen een
verzoek indienen om een pand als monument te beschermen.
Eigenaren die het niet eens zijn met de aanwijzing kunnen binnen zes weken een
bezwaarschrift indienen bij het Bestuurscollege danwel binnen zes weken een
beroepschrift indienen bij het Gerecht in Eerste Aanleg.
Openbaar Monumentenregister
Een beschermd monument wordt ingeschreven in het “Openbaar Register voor
Beschermde Monumenten” . Dit openbare register kan ingezien worden bij de Dienst
Ruimtelijke Ontwikkeling en Volkshuisvesting (DROV), afdeling Monumentenbureau,
Scharlooweg 51, Curaçao. Hier kan men tevens tegen betaling van NAf. 7,50 een
uittreksel verkrijgen uit het Monumentenregister.
Aanwijzingsprogramma
De overheid is in 1993 gestart met het aanwijzen van gebouwen tot beschermd
monument. In totaal zijn in de binnenstad van historisch Willemstad 780 gebouwen
aangewezen tot beschermd monument.
In 1996 is begonnen met het aanwijzen van monumenten buiten de binnenstad, waarbij
in eerste instantie de landhuizen worden beschermd. Vervolgens zullen gebouwen als
kerken, kleine stenen woonhuizen en kunukuhuizen worden aangewezen. Dit
aanwijzingsprogramma zal nog een aantal jaren in beslag nemen.
Rechten en plichten van een eigenaar van een beschermd monument.
In de Monumenten-eilandsverordening is een stelsel van rechten en plichten opgenomen.
Een eigenaar heeft de plicht een beschermd monument, indien noodzakelijk, te herstellen
en te onderhouden. Eenmaal aangewezen tot beschermd monument mogen deze
panden geen wijzigingen ondergaan die hun historische waarde, zoals omschreven in de
beschrijving, teniet kunnen doen. Voor iedere ingreep die leidt tot een wijziging, in welk
opzicht dan ook, heeft de eigenaar een zogenaamde Monumentenvergunning nodig.
Daarnaast blijft de plicht bestaan om ook voor beschermde monumenten, vóór aanvang
van de bouwwerkzaamheden een Bouwvergunning aan te vragen. In het uitzonderlijke
geval dat een eigenaar een beschermd monument wil slopen, dient ook hiervoor een
Sloopvergunning te worden aangevraagd.
Tegenover deze plichten staat het recht dat een monumenteneigenaar in principe heeft
op restauratie- en onderhoudssubsidie.
Beschermd Stadsgezicht
Zoals reeds gesteld is de binnenstad van Willemstad met zijn vele monumenten
cultuurhistorisch zeer waardevol en uniek in de regio. Om die reden heeft de binnenstad
in 1995 in het Eilandelijk Ontwikkelingsplan Curaçao (EOP) de status van beschermd
stadsgezicht gekregen. Dat wil zeggen dat niet alleen de gebouwen maar ook de
structuur en het aanzicht van de stad beschermd zijn.
Behalve voor het slopen van monumenten heeft men voor de binnenstad ook een
sloopvergunning nodig voor het slopen van niet-monumenten. Daarnaast zijn er in artikel
4 van het E.O.P. bijzondere bepalingen opgenomen waaraan nieuwbouw in de
binnenstad moet voldoen om niet storend te zijn voor het karakter van de stad.
UNESCO – World Heritage List.
In december 1997 zijn delen van historisch Willemstad geplaatst op de
Werelderfgoedlijst (World Heritage List) van de UNESCO. Deze plaatsing is voorgedragen
door het Bestuurscollege van het Eilandgebied Curaçao. De plaatsing is een wereldwijde
erkenning van de cultuurhistorische waarde van de stad.
Instellingen werkzaam op het gebied van de Monumentenzorg
In 1954 is de Stichting Monumentenzorg Curaçao opgericht.
Sindsdien houdt de stichting zich voornamelijk bezig met het verwerven, restaureren
en beheren van monumenten. Deze pionier op het gebied van de monumentenzorg
heeft inmiddels een groot aantal restauratieprojecten uitgevoerd.
In het kader van de uitwerking van het Monumentenplan uit 1990 zijn de volgende
organisaties opgezet.
Monumentenbureau.
Opgericht in 1990 als afdeling van de Dienst Ruimtelijke Ontwikkeling en
Volkshuisvesting (DROV). Het Monumentenbureau is in algemene lijnen
verantwoordelijk voor de voorbereiding en uitvoering van het eilandelijke
monumentenbeleid.
Monumentenraad.
Opgericht in 1990 is de Monumentenraad een onafhankelijk adviesorgaan die het
Bestuurscollege gevraagd en ongevraagd van advies dient.
Stichting Monumentenfonds Curaçao.
Ingesteld in 1992 door de overheid en particulier initiatief. De taken van het
Monumentenfonds zijn in op de eerste plaats het verstrekken van
restauratiefinancieringen aan particuliere monumenteneigenaren in de vorm van
subsidies en leningen. Daarnaast dient het technische restauratieplan in overleg met
het Monumentenfonds te worden opgesteld en wordt de aanvraag voor de
Monumentenvergunning bij deze instantie ingediend.
NV. Stadsherstel Willemstad
De N. V. Stadsherstel Willemstad is opgericht in 1992 en stelt zich ten doel het
verwerven, restaureren en exploiteren van monumenten met een monumentaal
karakter in Willemstad. Daarnaast zal de NV Stadsherstel ook nieuwbouw plegen in
open gaten in de binnenstad.
Behalve bovengenoemde organisaties zijn er ook instanties die weliswaar het
monumentenbeleid niet als eerste prioriteit hebben doch door hun activiteiten wel een
belangrijke bijdrage daar aan leveren.
Secretariaat Stadsvernieuwing is in 1989 opgericht en is een afdeling van het
Eilandgebied Curaçao. Het heeft voornamelijk een coördinerende taak binnen het gehele
stadsvernieuwingsproces. Dit houdt ondermeer in het inhoudelijk afstemmen van de
diverse plannen die de binnenstad bestrijken.
Fundashon Kas Popular
In het kader van het eilandelijke volkshuisvesting beleid verwerft de in 1979 opgerichte
woningbouwstichting FKP panden in de binnenstad teneinde ze te renoveren danwel
te restaureren en ze daarmee geschikt te maken voor bewoning. Dit kunnen zowel
monumenten als niet-monumenten zijn. Daarnaast bouwt de FKP in het kader van het
algemene stadsvernieuwingsbeleid ook nieuwe woningbouwprojecten in de
binnenstad.
Pro Monumento
In 1993 werd op particulier initiatief de stichting Pro Monumento opgericht. Deze
onafhankelijke stichting stelt zich ten doel het behoud van de historische bebouwing van
Curaçao en het bevorderen van de waardering hiervoor bij de eilandelijke bevolking. Om
dit laatste te bereiken organiseert ProMo ondermeer om de twee jaar de “Open
Monumentendag”.
Informatiemap deel B
Algemene informatie Restauratiefinanciering
In dit deel B van de informatiemap wordt ingegaan op de algemene zaken die betrekking
hebben op de financiering van restauratieprojecten door de Stichting Monumentenfonds
Curaçao.
- De Stichting Monumentenfonds Curaçao
- Hoe komt het Monumentenfonds aan haar fondsen?
- Wanneer is het Monumentenfonds voor een eigenaar van belang?
- Subsidies en leningen
- Subsidiabele kosten – Subsidiegrondslag
- Subsidie- en lening percentages
- De Restauratiehypotheek
- Monumentenfondskosten
- Verzoek om restauratiefinanciering
Voor nadere informatie betreffende bovengenoemde onderwerpen kan altijd vrijblijvend
contact worden opgenomen met de Stichting Monumentenfonds Curaçao.
De Stichting Monumentenfonds Curaçao
De Stichting Monumentenfonds Curaçao is een “non-profit” organisatie opgericht in augustus
1992 door de overheid en particulier initiatief, in het kader van de uitvoering van het in 1990
door het Bestuurscollege van het Eilandgebied Curaçao vastgestelde
Monumentenplan.
Het doel van het Monumentenfonds Curaçao is het bevorderen van het herstel en behoud
van Monumenten, binnen het kader van de beleidsdoelstellingen van het Eilandgebied Curaçao,
door het verstrekken van financieringsfaciliteiten en het geven van de nodige voorlichting op
het gebied van restauratie en monumentenzorg. Hoe komt het Monumentenfonds aan haar fondsen
Het Monumentenfonds Curaçao verstrekt namens het Bestuurscollege subsidies en
restauratie-hypotheken. Om dit te kunnen doen heeft het Monumentenfonds fondsen
nodig, die het betrekt van de volgende vier geldstromen .
Fondsen die in het kader van de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking met de
Nederlandse Antillen beschikbaar worden gesteld.
Fondsen die door het Eilandgebied Curaçao beschikbaar worden gesteld.
”Funding” door lokale financiële instellingen.
”Revolving fund” opgebouwd door haar eigen exploitatieresultaat.
Wanneer is het Monumentenfonds voor een eigenaar van belang?
Het Monumentenfonds (MFC) heeft in het kader van de uitvoering van het
Monumentenplan de zogenaamde “loketfunctie” gekregen. Dat wil zeggen dat een
eigenaar van een beschermd monument die restauratie of onderhoud van zijn pand
overweegt in eerste instantie contact dient op te nemen met het MFC.
Hier kan hij alle informatie krijgen op zowel technisch- als financieel gebied.
Tot de taken van het Monumentenfonds behoren de volgende zaken:
het verstrekken van restauratie- en onderhoud-subsidies en leningen aan particuliere
eigenaren van beschermde monumenten.
het technisch restauratieplan dient in overleg met het MFC te worden opgesteld.
de aanvraag voor de Monumentenvergunning (restauratievergunning) dient bij het
MFC te worden ingediend.
het verstrekken van financiële, bouwtechnische, restauratieve en juridische adviezen.
Het is derhalve voor de particulier aan te bevelen reeds in het beginstadium kontakt op
te nemen met het Monumentenfonds.
Subsidies en leningen
Krachtens artikel 13 van de monumenten-eilandsverordening Curaçao verleent de
Stichting Monumentenfonds Curaçao, namens het Bestuurscollege, een bijdrage in het
herstel en onderhoud van beschermde monumenten. Deze bijdrage wordt gegeven in de
vorm van een subsidie en lening. Hierbij dient door het MFC het van kracht zijnde
Meerjarenprogramma Bijdrageregeling Monumentenzorg (de subsidieregeling), welke
periodiek door het Bestuurscollege wordt vastgesteld, in acht te worden genomen.
Het doel van subsidie is een bijdrage te leveren aan de instandhouding van de
monumentale waarde van het beschermde monument.
Het Monumentenfonds verstrekt altijd een “mix” van subsidie en lening. Dat wil zeggen
dat er nooit alléén subsidie verstrekt wordt. Indien gebruik gemaakt wordt van de
subsidie dient de aanvrager ook een gedeelte van de restauratiekosten bij het
Monumentenfonds te lenen in de vorm van een restauratiehypotheek.
Subsidiabele kosten – Subsidiegrondslag
Subsidiabele kosten zijn die kosten die gemaakt moeten worden om het oorspronkelijke
monument te restaureren. Met andere woorden de kosten voor onderhoud en herstel
welke noodzakelijk zijn voor de instandhouding van de monumentale waarden. Deze
monumentale waarden staan in principe vermeld in de monumentenbeschrijving die
opgesteld is bij aanwijzing van het pand tot beschermd monument.
Indirecte restauratiekosten, zoals architectenkosten, overheadkosten van de aannemer,
constructieverzekeringskosten, etc., zijn eveneens subsidiabel voor zover ze betrekking
hebben op het beschermde deel van het monument.
De totale subsidiabele kosten, zowel direct als indirect, worden de subsidiegrondslag
genoemd. Het subsidiebedrag is een percentage van de subsidiegrondslag.
Daarnaast zijn er de niet-subsidiabele kosten. Dat zijn meestal die kosten die te maken
hebben met de hedendaagse eisen zoals elektra, airconditioning, modern sanitair en
tegelwerk. Ook kosten voor het herstel van latere aanbouwen die niet in de beschrijving
zijn opgenomen zijn niet-subsidiabel. Over deze kosten wordt dus geen subsidie
verstrekt.
Subsidie- en lening percentages
De hoogte van het subsidiepercentage is afhankelijk van de toekomstige functie van het
gebouw.
Woonfunctie – 60 %
Krijgt het monument een woonfunctie dan bedraagt de hoogte van de subsidie 60 %
van de subsidiabele kosten. De andere 40 % van de subsidiabele kosten dienen
“verplicht” bij het Monumentenfonds te worden geleend.
Niet-woonfunctie (commercieel) – 40 %
Krijgt het monument geen woonfunctie dan wordt de hoogte van de subsidie 40 % van
de subsidiabele kosten. De andere 60 % van de subsidiabele kosten dienen
“verplicht” bij het Monumentenfonds te worden geleend.
.
In zeer bijzondere gevallen, bijvoorbeeld voor openbare monumenten waar geen
commerciële doeleinden worden nagestreefd, zoals kerken, zijn hogere
subsidiepercentages mogelijk.
Krijgt het monument een gemengde functie dan worden de subsidiepercentages
verdeeld naar rato van de vloeroppervlaktes van de verschillende functies.
De Restauratiehypotheek
Behalve de subsidiabele kosten in de vorm van een subsidie en “verplichte lening” zijn
ook de niet-subsidiabele kosten via het Monumentenfonds te financieren in de vorm van
een zogenaamde aanvullende lening. De leningen (“verplicht” en aanvullend) worden
verstrekt in de vorm van een restauratiehypotheek waarbij dus het monument als
onderpand dient te worden ingebracht.
Het rentepercentage van de restauratiehypotheek is 9 % met een minimale looptijd van
5 jaar en een maximale looptijd van 15 jaar voor panden met een commerciële functie en
maximaal 20 jaar voor panden met een woonfunctie.
Uiteraard zal altijd de kredietwaardigheid van de aanvrager een rol spelen bij de
beoordeling van de restauratie-hypotheekaanvraag.
Een maand na oplevering van het restauratieproject dient gestart te worden met de
aflossing van de restauratiehypotheek.
Monumentenfondskosten
De Stichting Monumentenfonds Curaçao brengt voor haar werkzaamheden kosten in
rekening. Deze werkzaamheden bestaan, naast het geven van algemene adviezen op
technisch, financieel en juridisch gebied met betrekking tot monumenten en restauraties,
onder meer uit:
- bespreken van de restauratieplannen met opdrachtgever(eigenaar) en architect in
- verschillende fases van het voorbereidingsproces
- beoordelen van de technische restauratieplannen
- het adviseren van het DROV-Monumentenbureau met betrekking tot het verlenen
- van Monumenten (restauratie)vergunningen
- beoordelen van aannemersbegrotingen
- adviseren van de aanvrager met betrekking tot de financiële zaken van de restauratie
- berekenen van de hoogtes van subsidies en leningen
- beoordelen van de kredietwaardigheid van de aanvrager van een
- restauratiehypotheek beoordelen van de taxatiewaarde van het onderpand
- begeleiden van het restauratieproces
De kosten worden gedekt middels het in rekening brengen van een percentage over de
totaal verstrekte subsidie- en lening bedragen.
Deze percentages bedragen momenteel:
kosten projectadministratie 2,00% tot een maximum van Nafl. 17.500
kosten restauratiebegeleiding 3,25% tot een maximum van Nafl. 45.000
afsluitprovisie 1,25%
Daarnaast wordt er bouwrente ( 9 % ) in rekening gebracht over het aantal maanden dat
het bouwkundig restauratieproces duurt.
Deze Monumentenfondskosten kunnen als lening worden meegenomen in de totale
financieringskosten.
Verzoek om Restauratiefinanciering.
Alvorens met de werkzaamheden aan te vangen moet de aanvrager een schriftelijk
verzoek indienen bij het Monumentenfonds voor een restauratiefinanciering ( subsidie en lening). Pas indien het verzoek is geaccordeerd door het bestuur van het
Monumentenfonds en de hypotheekakte is ondertekend kan gestart worden met de
bouwwerkzaamheden.
Het Monumentenfonds financiert namelijk geen projecten die reeds uitgevoerd zijn.
Stichting Monumentenfonds Curacao
Scharlooweg 51, Curaçao, Nederlandse Antillen ;
tel. (599 9) 465 4688, fax (599 9) 465 4591
Stichting Monumentenfonds Curaçao
Download formulieren:
- Aanvraag Formulier Restauratie Financiering.
- In Te Dienen Stukken MFC.
- Stappenschema Monumentenvergunning.
- Voortraject Monumenten Vergunning.
- MFC Infopakket Stappenschema.
